AMX-56 Leclerc 

Historia konstrukcji

W grudniu 1982 roku parlament francuski zatwierdził plan budowy nowego czołgu, który miał być następcą czołgów podstawowych AMX-30 i AMX-30 B2 znajdujących się na uzbrojeniu armii francuskiej. W dniu 30 stycznia 1986 roku ustalono, że czołg będzie oznaczony jako AMX-56 Leclerc.

Czołg AMX-56 Leclerc ma klasyczny układ – kierowca siedzi z przodu, niska wieża zajmuje centralną część kadłuba, z tyłu umieszczony jest silnik. Dowódca siedzi w wieży z lewej strony, celowniczy z prawej. W wieży przechowywane są 22 naboje do 120 mm armaty, dodatkowo 18 nabojów znajduje się w kadłubie. Do armaty można używać różnych pocisków. Armata ładowana jest automatycznie.

System kierowania ogniem może śledzić jednocześnie pięć ruchomych celów. Dla zwiększenia skuteczności strzelania wykorzystywany jest laser, termiczne kamery, komputer pokładowy przeliczający parametry poruszającego się czołgu względem ruchomego celu, wiatr, temperaturę powietrza itp.. Prawdopodobieństwo trafienia wynosi aż 95%. Szybkostrzelność wynosi do 12 pocisków na minutę. Komputer ponadto podaje dane dotyczące ilości pozostałych pocisków, paliwa, położenia czołgu.

Produkcję seryjną rozpoczęto w 1992 roku i do chwili obecnej wyprodukowano 796 czołgów AMX-56 Leclerc.

Użycie czołgu

Leclerc wszedł do służby w armii francuskiej w 1995. Dostarczono 406 egzemplarzy, ale 51 sztuk najstarszych serii zostało wycofanych ze służby. Czołg używany jest w armii francuskiej (254 sztuki) oraz w armii Zjednoczonych Emiratów Arabskich (436 sztuk), gdzie są podstawowymi czołgami pola walki.

15 czołgów Leclerc wzięło udział w akcji sił pokojowych w Kosowie.

W 2006 13 czołgów zostało skierowanych do południowego Libanu, w ramach misji pokojowej oddziałów UNIFIL.

T-72

Pancerz

• kadłub – 80 mm stali + 105 mm tekstolitu szklanego (STEF) + 20 mm stali pod kątem 22 stopni o grubości przeliczeniowej 530 mm(T-72); 60 mm stali + 105 mm STEF + 50 mm stali o grubości przeliczeniowej – 550 mm (T-72A, T-72M); 16 mm stali o podwyższonej twardości + 60 mm stali + 105 mm STEF + 50 mm stali o grubości przeliczeniowej 580 mm (T-72A, T-72M1); wersje T-72B i T-72S wyposażone w nowy wielowarstwowy pancerz kadłuba, na wozach późniejszych serii instalowanypancerz reaktywny Kontakt-1; T-72BM chroniony integralnym pancerzem reaktywnym II generacji Kontakt-5
• wieża – odlew staliwny o grubości, około 280 mm (przód) (T-72) o grubości przeliczeniowej – <410 mm; odlew staliwny z integralnymi komorami mieszczącymi elementy ceramiczne (T-72A, T-72M1) o grubości przeliczeniowej – <530 mm; odlew staliwny z integralnymi komorami mieszczącymi elementy pancerza NERA (T-72B) o grubości przeliczeniowej <640 mm
• kadłub boki – 80 mm

Uzbrojenie główne

armata gładkolufowa 125 mm różnych wersji:

• 2A26-M2 (D-81; montowana w T-72) kalibru 125 mm na pociski odłamkowo-burzące, kumulacyjne, podkalibrowe
• 2A46 (D-81T; montowana w T-72A i jego eksportowych wersjach)
• 2A46M (D-81TM; T-72B, czyli T-72M1M1, i jego eksportowe wersje np. T-72B1, wersja "uboga"), mogąca dodatkowo wystrzeliwać czołgowe ppk

Dane techniczne

• masa czołgu – 41 500 kg (T-72M); 44 500 kg (T-72B)
• załoga – 3 żołnierzy
• długość całkowita – 9530 mm
• długość kadłuba – 6670 mm (z błotnikami)
• szerokość – 3460 mm (całkowita 3720 mm dla wersji z rozkładanymi ekranami)
• wysokość – 2370 mm
• prześwit – 430 mm
• maksymalna prędkość – 60 km/h
• zasięg 450 km (normalny); 600 km (z dodatkowymi zbiornikami)
• silnik wielopaliwowy W-46 o mocy 580 kW (780 KM) przy 2000 obr./min; UPM-Układ Przeniesienia Mocy: przekładnia pośrednia przyśpieszająca, oraz SB-MS (skrzynia biegów-mechanizm skrętu), mechaniczny z dwiema bocznymi skrzyniami biegów i współosiowymi przekładniami bocznymi typu planetarnego.

M4A1 Abrams

M4A1 Abrams

Opancerzenie

Pierwsze trzy warianty: M1, M1IP i M1A1 chronione są wielowarstwowym pancerzem kompozytowym Burlington, znanym powszechnie pod nazwą Chobham. Zapewniał on w swoim czasie wysoki poziom ochrony przeciw amunicji kumulacyjnej oraz średni poziom ochrony przeciw amunicji kinetycznej.Od lat 1987/88, w ramach modernizacji, kolejne warianty czołgu chronione są nowym "specjalnym" pancerzem, zawierającym warstwy płyt ze stopu zubożonego uranu, a kolejne generacje tego pancerza różnią się stosowaniem nowocześniejszych i lepszych materiałów.

Dane dotyczące odporności na amunicję kinetyczną i kumulacyjną są tajne, znane są natomiast dane na temat grubości samego pancerza:

Przód wieży: 960 mm (w pierwszym modelu grubość szacowana jest na 700-800 mm), burty wieży: 350-400 mm, jarzmo działa: 380-400 mm, strop wieży: 70-40 mm, tył wieży: 40 mm, przód kadłuba (dolna słabo pochylona powierzchnia): 550-650 mm, przód kadłuba (górna silnie nachylona pod kątem 80 stopni powierzchnia): 80 mm, burty kadłuba (2/3 górnej powierzchni): 80 mm, burty kadłuba (1/3 dolnej powierzchni w miejscu montażu zawieszenia): 30-50 mm, tył kadłuba: 40 mm, dno kadłuba: 40 mm. Burty kadłuba dodatkowo chronione są fartuchem balistycznym grubości 70 mm w 1/2 długości kadłuba od jego frontu, a także fartuchem grubości kilku mm w pozostałej 1/2 długości kadłuba ku jego tyłowi.

Dodatkową osłonę osiąga się poprzez montaż dodatkowych osłon dynamicznych w postaci pancerza reaktywnego M19 ARAT-1 na burtach kadłuba lub montaż osłon dynamicznych M19 i zamocowanych na nich osłon M32 ARAT-2 na burtach kadłuba oraz samych M32 na burtach wieży. Istnieje również możliwość montażu ekranów prętowych z tyłu kadłuba.

Uzbrojenie

M68A1 - Działo 105 mm

Głównym uzbrojeniem wersji M1 jest działo M68A1 105 mm, które wystrzeliwuje pociski scalone APFSDS, APFSDSDU, HEAT oraz dymne.

M256 - Działo gładkolufowe 120 mm

Głównym uzbrojeniem wariantów M1A1 i M1A2 jest gładkolufowe działo M256 120 mm, zaprojektowane przez niemieckie zakłady Rheinmetall, na które fabryka General Dynamics wzięła licencję i produkuje je w mieście Lima w stanie Ohio. Wystrzeliwuje ono pociski M827, M829, HE M-830, HE M-959. Według producenta najnowsza amunicja podkalibrowa pozwala skutecznie zwalczać aktualnie pozostające w służbie rosyjskie czołgi z odległości ponad 2 km. Teoretycznie działo M256 posiada zdolność ostrzału samolotów latających na niskim pułapie, jednak nie zostało to przetestowane w warunkach bojowych. Lufa działa wyposażona jest w izolację termiczną, zmniejszającą odkształcenia powstające w związku z nierównomiernym przepływem ciepła, oraz przedmuchiwacz, eliminujący szkodliwe dla załogi gazy powstające po strzale. Szybkostrzelność praktyczna wynosi 9 strzałów na minutę.

Uzbrojenie dodatkowe

Abrams jest wyposażony w trzy karabiny maszynowe:

• 12,7 mm karabin maszynowy M2 zamontowany przy włazie dowódcy. Karabin ten posiada celownik o 3-krotnym powiększeniu
• 7,62 mm karabin maszynowy M240 zamontowany przy włazie ładowniczego na ruchomym wózku
• 7,62 mm karabin maszynowy M240 sprzężony i umieszczony współosiowo z głównym działem

Na wieży zamontowane są także dwie wyrzutnie granatów dymnych, a silnik może być użyty w celu postawienia zasłony dymnej.

Mobilność

M1 Abrams jest zasilany przez silnik turbowałowy Avco Lycoming AGT-1500C (4 biegi w przód i 2 w tył) o mocy 1103 kW (1500 KM). Dzięki niej, Abrams osiąga prędkość około 67 km/h na nawierzchni utwardzonej i około 48 km/h w terenie (Jest to ograniczenie mechaniczne, a nie wydajnościowe, które ma na celu zapewnienie maksymalnego bezpieczeństwa i optymalnej pracy), jednakże są niepotwierdzone raporty o załogach, które usunąwszy ograniczenie, osiągały prędkość około 90 km/h na równym terenie. Silnik turbowałowy czołgu Abrams jest zdolny do pracy na oleju napędowym, kerozynie, paliwie rakietowym JP-1, niskooktanowej benzynie a nawet na wysokoprocentowym alkoholu. Podobnie jak większość czołgów świata Abrams znacznie ustępuje zwrotnością czołgom rosyjskim/ukraińskim, szczególnie T-80U/T-84.

Abrams może być przewożony przez samoloty C-5 Galaxy i C-17 Globemaster III. Ograniczona pojemność samolotów transportowych (jeden gotowy do walki czołg lub dwa przygotowane do transportu dla C-5 oraz jeden gotowy do walki dla C-17) była poważnym problemem logistycznym w trakcie operacji Desert Storm. Iraccy wojskowi, którzy w momencie rozpoczęcia grupowania wojsk NATO w Arabii Saudyjskiej (które trwało prawie pół roku) posiadali znaczną przewagę, mogli zaatakować i pokonać słabe jeszcze wojska NATO.

Nadmienić należy, że iraccy wojskowi pewnie zdawali sobie sprawę z własnej początkowej przewagi w siłach lądowych, ale obecność w rejonie dwóch lotniskowców USS "Independence" (CV-62) i USS "Dwight D. Eisenhower" (CVN-69) powodowała, że jakiekolwiek działania z góry byłyby skazane na porażkę.

M1 przewożony w konfiguracji transportowej wymaga tankowania, załadunku amunicji oraz montażu opancerzenia. M1 przewożony w konfiguracji "bojowej" pozwala od razu rozpocząć walkę.

PT-91 Twardy

PT-91 Twardy

opis

PT-91 Twardy jest czołgiem podstawowym przełomu II i III generacji. Załogę czołgu tworzą dowódca, działonowy i mechanik-kierowca. Kierowca zajmuje miejsce w kadłubie, a dowódca i działonowy w wieży.

W przedniej części kadłuba znajduje się przedział kierowania, środkowej przedział bojowy z wieżą, a w tylnej przedział napędowy.

W przedziale kierowania stanowisko ma mechanik-kierowca. Kierowca obserwuje teren przed wozem za pomocą szerokokątnego peryskopu. W nocy może on być wymieniony na noktowizyjny peryskop nocny PNK-72 Radomka. Rolę tablicy przyrządów pełni blok sterująco-diagnostyczny US-DK-1 monitorujący systemy i układy czołgu.

Działonowy obsługuje system kierowania ogniem DRAWA. W jego skład wchodzi komputer balistyczny, celownik dzienny PCD i nocny PCN-A (noktowizyjny) lub ELOP TES (termowizyjny) oraz dalmierz laserowy TPD-K1M i czujnik danych meteorologicznych. Dowódca obserwuje teren naokoło czołgu przy pomocy dzienno-nocnego przyrządu obserwacyjnego POD-72.

Opancerzenie

Kadłub PT-91 jest wykonany ze spawanych płyt stalowych. Wzmocniono go materiałem kompozytowym. Pancerz czołowy kadłuba (analogiczny wobec pancerza T-72M1) jest pancerzem warstwowym o łącznej grubości 230 mm. Uwzględniając nachylenie pancerza, aby przebić go, pocisk musi przebyć ok. 500-600 mm stali i elementu kompozytowego. Odporność pancerza zwiększają płytki pancerza reaktywnego ERAWA. Pancerz boczny i tylny ma grubość ok. 80 mm i chroni przed pociskami działek małokalibrowych. Osłonę układu jezdnego zapewniają boczne fartuchy z blachy stalowej, w przedniej części także wzmocnione pancerzem reaktywnym.

Uzbrojenie

W wieży znajduje się zasadnicze uzbrojenie wozu: 125 mm armata gładkolufowa 2A46 Rapira-3. Lufa armaty wyposażona jest w osłonę termiczną z lekkiego stopu i przedmuchiwacz (eżektor), usuwający gazy prochowe po wystrzale. Maksymalny kąt podniesienia armaty wynosi +15°, minimalny -5°. Obok armaty umieszczony jest czołgowy karabin maszynowy PKT kalibru 7,62 x 54 mm R. Uzbrojenie jest stabilizowane przez lampowy, elektrohydrauliczny stabilizator 2E28M. Stabilizator ten jest konstrukcją przestarzałą i o niskiej niezawodności. Zastosowanie hydraulicznych napędów armaty sprawia, że w przypadku przebicia pancerza wieży wysokie jest ryzyko poparzenia załogi wieży gorącym płynem hydraulicznym. Nad włazem dowódcy zamocowany jest przeciwlotniczy wkm NSWT kalibru12,7 x 108 mm. Na bokach wieży mocowane są wyrzutnie granatów dymnych Tellur. Z przodu wieży znajdują się czujniki systemu ostrzegawczego Obra.

Armata 2A46 jest ładowana przez automat ładowania. Zapas amunicji zmagazynowanej w karuzeli automatu ładowania to 22 naboje. Dodatkowe 20 naboi jest przewożone w regałach amunicyjnych umocowanych w wieży i kadłubie. Stosowane są naboje 3WBM3, 3WBM6, 3WBM7, 3WBM8 (przeciwpancerne, podkalibrowe, rdzeniowe z rdzeniem z węglików spiekanych), Ryś (przeciwpancerne, rdzeniowe z rdzeniem wolframowym), 3WBK7, 3WBK10 (kumulacyjne) i 3WOF22 (odłamkowo-burzące). Wszystkie typy pocisków wystrzeliwanych z armaty 2A46 są stabilizowane brzechwowo.

Napęd

Napęd PT-91 stanowi 12-cylindrowy, czterosuwowy, wysokoprężny, chłodzony cieczą silnik S-12U (jest to rozwinięcie silnika W-2 stosowanego w czołgu T-34). Jest on zbudowany w układzie V i posiada pojemność 38 900 cm³ i masę 980 kg. Moc silnika wynosi 850 KM. Moc z silnika na koła napędowe jest przenoszona przy pomocy sterowanego mechanicznie i hydraulicznie mechanicznego układu przeniesienia mocy z dwoma siedmiobiegowymi planetarnymi skrzyniami biegów. Mechanizm przenoszenia mocy umożliwia ruch wozu do tyłu, hamowanie oraz skręcanie.

PT-91 posiada zawieszenie niezależne na wałkach skrętnych. Każde z 12 kół jezdnych jest połączone za pomocą wahacza z wałkiem skrętnym. Napęd z silnika jest przekazywany na znajdujące się w tylnej części pojazdu koła napędowe. Z przodu pojazdu znajdują się koła napinające. Pojazd posiada dwie gąsienice o szerokości 580 mm, które zbudowane są z nakładających się na siebie płytek.